Riaan Grobler

Lesers het met geesdrif gereageer op my artikel oor algemene taalfoute wat Afrikaanssprekendes onbewustelik maak. Baie het nie geweet huidiglik en nogals is nie erkende woorde nie en dat op pad as twee woorde geskryf word nie. Ander het weer gevoel taalkenners is te voorskriftelik en mense moet kan praat en skryf soos hulle wil.

Baie ander lesers het weer in kommentare en boodskappe hul mond uitgespoel oor vele ander taalgoggas wat hulle dwars in die krop steek.

Daarom het ons dié week ’n lys van algemene taalfoute saamgestel wat grootliks deur lesers voorgestel is.

Toets jouself!

10. braaf / dapper

Baie mense dink braaf beteken dieselfde as die Engelse “brave”, maar dit is glad nie die geval nie. Braaf beteken deugsaam, fatsoenlik of goed. Wanneer jy baie moed het, is jy dapper, nie braaf nie.

9. van dit / vir dit / met dit / in dit

In die meeste gevalle is ’n voorsetsel voor die woord dit verkeerd. Gebruik eerder daarvan, daarvoor, daarmee, daarin, ensovoorts.

8. herinner / onthou

“Onthou my dat ek brood koop” is nie reg nie. Jy herinner iemand om iets te doen. En dis nie “herhinder” nie. Jy sal taalbulle baie hinder as jy dit so spel!

7. offer / aanbod

Ek het onlangs op ’n Facebook-groep afgekom met die naam, “Maak my ’n offer!” In Afrikaans is ’n offer egter iets wat as huldebetoon aan ’n god gemaak word, ’n offerande, soos ’n mens vind in die Bybel. Wanneer jy iets wil koop, maak jy ’n aanbod.

6. wen / klop

Jy kan nie ’n ander span of mededinger wen nie, jy klop hulle. Jy kan wel die wedstryd of kompetisie wen.

5. Australiërs

Daar is nie ’n ding soos “Australianers” nie – dis Australiërs. ’n Mens praat mos nie van Indianers nie!

4. samestellings

Die algemene reël in Afrikaans is een konsep, een woord. Daarom is skool + boek = skoolboek, nie skool boek nie. Soms kry ’n mens ellelange woorde wat vreemd lyk, maar nie verkeerd is nie, soos skoolboeksamestellersverenigingvergaderingagendawysigingversoek.

3. dus / dis

Dit is = dis, nie dus nie, byvoorbeeld “dis ’n warm dag vandag”. ’n Mens kan ook smul aan ’n lekker dis. Dus het dieselfde betekenis as derhalwe, gevolglik, daarom.

2. ronde / rondte

Ons almal het al gehoor van ’n ronde sirkel, maar nie baie mense weet dat ’n ronde ook gebruik word om ’n fase of afdeling in ’n opeenvolgende reeks, soos ’n sportkompetisie, aan te dui nie.

Met ander woorde, jou span is deur na die tweede ronde. Jy kan ook vir jou vriende ’n ronde drankies bestel.

Maar wat dan van rondte? Rondte word gebruik om iets aan te dui wat dieselfde begin- en eindpunt het. Jy kan dus ’n rondte om ’n atletiekbaan hardloop of in die rondte draai.

1. proe / smaak

Om te proe, is ’n handeling. Kos of drank kan nie proe nie. Daarom is dit verkeerd om te sê “hierdie koffie proe darem lekker!”. Maar jy kan wel proe die koffie smaak alte lekker...

Bronne: Die Afrikaanse Woordelys en Spelreëls, Skryf Afrikaans van A tot Z, Pharos- aanlyn woordeboek.